តើសេចក្ដីពិតគឺជាអ្វី?

ការពិតគឺជា អ្វីមួយដែលល្អ ស្មោះត្រង់ អ្វីមួយយើងអាចបង្ហាញភស្ដុតាង ឬ អ្វីមួយដែលoriinal។មិនជានិច្ចជាកាលដែលយើងត្រូវតែនិយាយពិតទេ ពីព្រោះការពិតអាចផលវិមានសំរាប់ការនិយាយការពិតនោះ។

ប៉ុន្តែបញ្ហាគឺនៅពេលដែលយើងលាក់ការពិតដើម្បីបានជួយដល់ខ្លួនយើងផ្ទាល់មនុស្សជាច្រើននៅក្នុងពិភពលោកមានអារម្មណ៏ថាដែលពួកគេគោលបំណងពិត គឺមួយនៃធម្មនិដ្ឋាដើម្បីសាសនារបស់ពួកគេ។ យ៉ាងណាមិញសាសនាទាំងអស់ មានការរស់នៅហួសវិស័យធម្មតា។ អ្នកដើរតាមគឺសន្មតថាដើម្បីទាក់ទងគ្នាជាមួយព្រះជាម្ចាស់ និង ធ្វើការងារល្អក្នុងនាមអាទិទេព ឬក៍អ្នកដែលបានបង្កើតគុណប្រយោជន៍សំរាប់មនុស្សជាតិ។

អភិធម្មវិជ្ជា (metaphysics) ជាការសិក្សាអំពីធម្មនៃពិភពពិត ហើយចោទជាសំណួរដូចជា៖ តើមានអ្វីខ្លះឋិតក្នុងពិភពពិត? តើវត្ថុដែលមានវត្តមានក្នុងពិភពពិតទាំងនោះមានលក្ខណដើមយ៉ាងណាខ្លះ? ជាចំពោះ, សំណួរដែលគេចោទឡើងមានដូចជា៖ តើនៅក្នុងពិភពពិតប្រាកដជាមាន “ហេតុនិងផល” មែនរឺទេ?  បើមានមែន តើ ហេតុនិងផល គេប្រើការយ៉ាងណាទៅ? តើឋានក្រៅមានលក្ខណដើមយ៉ាងណា? តើមានអ្វីក្រៅពីឋានក្រៅរឺទេ? តើមានឋានព្រលឹង? ឋានចិត្ត? រឺទេ? តើមនុស្សមានលក្ខណដើមយ៉ាងណា? តើក្នុងពិភពពិតមាន សេរីភាព រឺទេ? រឺមួយក៏អ្វីៗទាំងអស់ត្រូវបានកំណត់រួចជាស្រេចមកហើយ?

អភិសមាចារ (ethics) មាននិយាយទាក់ទងអំពីអប្បកិរិយាខុសរឺត្រូវរបស់មនុស្ស និង ទង្ចើខុសរឺត្រូវរបស់មនុស្ស។ សំណួរគេត្រូវសួរមានដូចជា តើអ្វីទៅដែលកំណត់ថាមនុស្សម្នាក់រឺទង្វើរបស់មនុស្សម្នាក់ខុសរឺត្រូវ ល្អរឺអាក្រក់ទៅ? តើយើងស្គាល់ការកំណត់ទាំងអស់នេះតាមរបៀបណា? តើការគិតពីប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន និង ប្រយោជន៍រួម ចូលរួមក្នុងការសំរេចចិត្តនិងការកាត់ក្តីទៅលើធម្មចរិយាក្នុងផ្នែកណាខ្លះទៅ? តើទ្រឹស្តីប្រតិបត្តិណាខ្លះដែល វ៉ាលីត ណាខ្លះទៀតដែល អាំងវ៉ាលីត? ហេតុអ្វី? តើក្នុងការកំណត់ធម្មចរិយា, គេគួរប្រើគោលការណ៍ ក្រម រឺ ច្បាប់ណាមួយទេ? រឺក៏សំរេចទៅតាមឋានភាពជាក់ស្តែង? តើការកាប់សំលាប់ ភូតភរ លួច បន្លំ និង ទង្វើកាម ត្រូវរឺខុស ហេតុអ្វីទៅ?

Posted in: ភាពស្មោះត្រង់,សេចក្ដីពិត